بخش اول – پيشگيريهاي عمومي
ماده 1: تاسيسات و دستگاه‌هاي الكتريكي بايد طوري ساخته و نصب و بهره‌برداري شود كه در حين كار از هر گونه خطرات ناشي از تماس با هادي‌هاي برق دار و همچنين خطرات حريق مصون بماند.
ماده 2: الف – نوع وسايل تاسيسات الكتريكي بايد متناسب با ولتاژ خط و شرايط بهره‌برداري از آنها انتخاب شود.
ب – تمام وسايل تاسيسات الكتريكي بايد با استانداردي كه از طرف مقامات صلاحيتدار تعيين مي‌شود مطابقت داشته و علايم مشخصه آن واضح و آشكار باشد.
ماده 3: نصب و تنظيم و مراقبت و آزمايش و تعميرات كليه تجهيزات تاسيسات الكتريكي فقط بايد به‌وسيله اشخاصي كه صلاحيت فني و تجربه آنان را مقامات صلاحيتدار تصديق كرده باشند انجام گردد.
ماده 4: پس از آماده شدن تاسيسات الكتريكي و پس از هر گونه تغييرات اساسي و قبل از شروع بهره برداري بايد مقام صلاحيتداري (غير از اجرا كننده كار) تاسيسات را بازديد نمايد و گواهي مربوط به كامل بودن حفاظت الكتريكي آن تاسيسات و اجازه شروع بكار با آنها را بدهد.
ماده 5: كارفرما موظف است كتابچه‌اي حاوي كليه دستورها و مقررات حفاظتي مربوط به تاسيسات يا ماشين‌هاي الكتريكي را در اختيار كارگراني كه متصدي بكار انداختن و مراقبت آن تاسيسات يا ماشين‌هاي الكتريكي مي‌باشند و يا كارگراني كه مجبورند در مجاورت آنها كار كنند بگذارد.
بخش دوم – جلوگيري از تماس با قطعات برق دار
ماده 6: براي جلوگيري از تماس اشخاص يا اشياء با مدارها يا وسايل الكتريكي برق‌دار متناوب كه اختلاف پتانسيل آنها نسبت به زمين از 50 ولت تجاوز مي‌كند و محصور ساختن آنها امكان‌پذير نيست بايد اين مدارها يا وسايل را در مكانهايي بشرح زير نصب نمود:
الف – در اطاق‌ها و يا محوطه‌هايي كه جز اشخاص صلاحيتدار شخص ديگري نتواند به آنجا وارد شود.
ب – در بالكن‌ها، گالري‌ها يا روي سكوهاي بلندي كه دسترسي اشخاص عادي با آنها غير ممكن باشد.
ماده 7: در جايي‌كه ترانسفورماتور يا خازن و يا ساير ادوات و سيم‌هاي لخت ناقل جريان برق روي ديوار ساختمان‌ها نصب مي‌شود بايد فاصله محل نصب آنها را از پنجره‌ها يا روزنه‌هاي ديوار به اندازه كافي انتخاب نمود تا از هر گونه خطر آتش سوزي و تماس تصادفي اشخاص از اين پنجره‌ها يا روزنه‌ها با آن وسايل جلوگيري شود.
تبصره – در موقع تعميرات و نقاشي و توسعه دادن ساختمان‌ها كه كارگران مجبورند در مجاورت اينگونه ادوات برق دار كار كنند بايد براي محافظت كارگران از تماس تصادفي با آنها اقدامات احتياطي لازم بعمل آيد.
بخش سوم – فضاي كار
ماده 8: وسايل و ماشين‌هاي الكتريكي كه در موقع برق داشتن احتياج به تنظيم و يا آزمايش دارند بايد طوري نصب شوند كه دسترسي به آنها راحت بوده و فضاي كار كافي با جاي پاي مطمئني در نقاط لازم براي آزمايش و تنظيم آنها پيش‌بيني شده باشد.
ماده 9: كليدها و ساير وسايل الكتريكي شامل قطعات فلزي لخت برق دار تا 650 ولت متناوب يا مستقيم بايد طوري نصب شود كه ارتفاع فضاي كار حداقل دو متر و پانزده سانتيمتر (7فوت) باشد تا دسترسي به‌اين وسايل براي تنظيم و يا آزمايش درموقع برق‌دار بودن بدون خطر باشد در اين موارد بايد عرض فضاي كار را به اندازه‌هاي زير انتخاب نمود:
الف – براي فضاي كاري كه در يك سمت آن قطعات لخت برق دار وجود دارد 75 سانتي متر (سي اينچ)
ب – در جايي‌كه قطعات لخت برق‌دار در هر دو سمت فضاي كار وجود داشته باشد 135 سانتيمتر (پنجاه و چهار اينچ).
ماده 10: از فضاي كار مجاور قطعات لخت برق دار نبايد جهت عبور و مرور استفاده كرد.
بخش چهارم – كانال‌هاي سيم كشي برق
ماده 11: مسير كانال‌ها بايد حتي الامكان ساده باشد.
ماده 12: الف – كليه سيم‌هاي برق بايد بطور مناسب عايق شده و محكم در كانال نصب شده باشد.
ب – سيم‌هاي برق بايد در كانال‌ها طوري نصب گردد تا تعقيب مسير آنها و پيدا كردنشان آسان باشد.
ج – در ابتدا و انتهاي گالري‌هاي طويل زير زميني و در صورت لزوم در فواصل مناسب بايد راه فراري پيش‌بيني شود.
بخش پنجم – دستگاه‌هاي كنترل و مقاومتهاي الكتريكي
ماده 13: در محل‌هايي كه گازهاي قابل اشتعال تهيه مي‌شود و يا به مصرف مي‌رسد و يا ايجاد مي‌گردد كليه كليدهاي اصلي فرمان دستگاه تنظيم موتورهاي الكتريكي، قطع كننده‌هاي الكتريكي، كليدهاي معمولي برق و وسايل تنظيم مقاومتهاي الكتريكي بايد در مكانهاي مجزا و پوشيده شده از مواد ضد احتراق نصب شود و دكمه‌هاي فرمان و كليدهاي كنترل مربوطه در خود كارگاه‌ها و در محلي كه دسترسي بآنها آسان باشد قرار گيرد.
بخش ششم – تابلوهاي برق و تخته كليدها
ماده 14: الف – تابلوهاي برق شامل كليدها و فيوزهاي توزيع جريان متناوب و كليدهاي قطع جريان با ولتاژ بيش از 50 ولت نسبت به زمين كه داراي قطعات فلزي لخت برق‌دار مي‌باشد بايد در محل‌هاي مخصوصي كه فقط اشخاص صلاحيتدار بآن دسترسي داشته باشند نصب شوند.
ب – كف اين محل‌ها بايد با ماده عايق ساخته يا مفروش گردد و يا مقابل تابلوهاي مذكور سكوي عايقي قرار داده شود.
ج – تخته كليدهاي به مساحت كمتر از نيم متر مربع را مي‌توان در محفظه‌هاي مخصوصي كه فقط اشخاص صلاحيتدار بآن دسترسي. داشته باشند نصب نمود و در مقابل آنها سكوي عايق قرار داد.
بخش هفتم – موتورهاي الكتريكي
ماده 15: موتورهاي الكتريكي كه در آنها احتمال وقوع جرقه يا شعله باشد بايد حتي‌الامكان در اطاق مخصوص نصب گردند و در مواردي كه وجود مواد منفجره يا گاز و غبارهاي قابل اشتعال پيش‌بيني مي‌شود اين قبيل موتورها بايستي حتماً در اطاق مخصوص نصب شوند.
ماده 16: موتورهاي الكتريكي را نبايد زير كف كارگاه‌هايي كه در آنها مايعات قابل اشتعال وجود دارد نصب نمود مگر آنكه ضد انفجار بودن موتورها از طرف مقامات صلاحيتدار تاييد شده باشد.
ماده 17: موتورهاي الكتريكي بايد روي تكيه گاه‌هاي خود محكم نصب شده باشد.
بخش هشتم – ترانسفورماتورها و خازنها
ماده 18: ترانسفورماتور و خازنها و وسايل الكتريكي ديگر كه مقدار روغن مخزن يا محفظه آنها بيش از 5000 ليتر (1320 گالن) باشد بايد:
الف – در خارج از محل كار نصب شود يا:
ب – طوري در كنار چاه يا مجاري فاضلاب قرار گيرد كه تمام محتوي هر يك از مخازن آنها بتواند به سرعت داخل چاه يا مجاري فاضلاب گردد.
ماده19:خازنهاي اصلاح ضريبقدرت(Cos)را در مواردي كه احتمال خطري وجود داردبايد:
الف- طوري نصب و كنترل نمود كه ازخطر بارهاي پسماند(الكتريستهساكن) جلوگيريشود.
ب – اخطاريه‌اي دائر بوجود خازنها و متضمن احتياط‌هايي كه بايد قبل از دست زدن با آنها بعمل آورد در مجاورتشان نصب نمود.
ماده 20: اطاقي كه ترانسفورماتورها يا خازنهاي الكتريكي روغندار در آنها نصب شده باشند به اندازه كافي تهويه شود و ديوارها و درهاي آن از ماده ضد حريق ساخته شده باشد.
ماده 21: در نصب ترانسفورماتورهاي برق كه با هوا خنك مي‌شود و در داخل كارگاه قرار دارد بايد يكي از نكات سه گانه زير را رعايت نمود:
الف – فاصله ترانسفورماتور تا مواد قابل احتراق از 30 سانتيمتر (12 اينچ) كمتر نباشد.
ب – ترانسفورماتور به‌وسيله ديوارهايي كه از مواد غير قابل اشتعال يا عايق حرارت ساخته شده از محيط قابل احتراق مجاور مجزا شده باشد.
ج – ولتاژ ترانسفورماتور از 650 ولت بيشتر نبوده و به غير از روزنه‌هاي تهويه منفذ ديگري نداشته باشد.
بخش نهم – باطري‌ها
ماده 22: باطري‌هاي الكتريكي ثابت با ولتاژ بيش از 50 ولت بايد در اطاق‌هاي مناسبي كه كفشان در مقابل اسيد مقاومت داشته و به مقدار كفايت تهويه شود، قرار گيرد.
بخش دهم – هادي‌هاي قابل حمل
ماده 23: به مدارهاي الكتريكي كه با ولتاژ متناوب بيش از 250 ولت نسبت به زمين كار مي‌كند هادي‌هاي قابل حمل و آويخته را بايد طوري وصل نمود كه غير از اشخاص فني صلاحيتدار ديگران بآن دسترسي نداشته باشند.
ماده 24: درجايي‌كه به هادي‌هاي قابل حمل احتياج داشته باشند بايد به تعداد كافي در نقاط مناسب كه دسترسي بآنها امن و بي خطر باشد پريزهاي ثابتي قرار داد.
پيشگيريها عمومي
ماده 125: در كارگاه‌ها و محل‌هايي‌كه موادي از قبيل آرد، غله، ادويه، نشاسته، شكر، كاكائو و نظائر آن كه غبارهاي قابل اشتعال ايجاد مي‌نمايند تهيه، مصرف يا انباشته مي‌شود بايد مقررات زير رعايت گردد:
الف- موتورهاي الكتريكي و مولدهاي برقداراي محفظه‌هاي خاصيباشد كه غبار درآنها نفوذ نكند و بيخطر بودن آنها مورد تاييد مقامات صلاحيتدار واقع شده باشد و يا در مكانهايي‌كه غبار نمي‌تواند در آن نفوذ نمايد و به‌وسيله هواي پاك تهويه مي‌شود نصب شده باشد.
ب – اگر وسايل كنترل موتورها از نوعي باشد كه موتور را از دور كنترل كند اتصالي‌هاي كليد كنترل بايد:
1- يا از نوعي باشد كه غبار در آن نفوذ نكند.
2- يا در اطاق‌هاي جداگانه‌اي كه غبار در آن نفوذ نمي‌كند نصب گردد.
ج – ساختمان تمام ادوات و آلات الكتريكي بايد طوري باشد كه حرارت هيچيك‌از قسمت‌هاي خارجي آنها كه ممكن است به غبار آلوده شود به درجه اشتعال غبار نرسد.
بخش دوم – فيوزها
ماده 126: فيوزها بايد در خارج از محيط خطر قرار داده شود. هر جا كه اين عمل امكان نداشته باشد بايد فيوزها را در محفظه‌اي نصب نمود كه غبار در آن نفوذ نكند و سر پوش آنرا قبل از قطع مدار الكتريكي نتوان باز كرد.
بخش سوم – روشنايي مصنوعي
ماده 127: روشنايي مصنوعي داخل انبارها و آلات نقاله و بالابرها يا ساختمان‌ها و وسايل مشابه كه در توليد يا استعمال مواد مولد غبار آلي قابل اشتعال مورد استفاده قرار مي‌گيرد بايد به‌وسيله لامپ‌هاي محفوظ در حبابهاي غير قابل نفوذ تامين شود و اين حبابها بايد:
الف – در مقابل آسيب‌هاي مكانيكي به طرز مناسبي محافظت شده باشد.
ب – در داخل ديوار يا سقف طوري كار گذاشته شود كه از آنها برآمدگي نداشته باشد.
ج – به‌وسيله كليدي كه غبار در آن نفوذ نمي‌كند از خارج قطع و وصل شود.
فصل نهم – وسايل و ماشين‌هاي برقي قابل حمل
ماده 128: دسته وسايل و ماشين‌هاي برقي قابل حمل بايد از مواد عايق ساخته شده يا داراي روپوش عايق باشد.
ماده 129: وسايل و ماشين‌هاي برقي قابل حمل بايد با كليدهايي‌كه روي سيم فاز قرار گرفته و در بدنه يا دسته آنها كار گذاشته شده مجهز بوده و داراي خصوصيات زير باشد:
الف – بايد تحت فشار فنري قرار گيرد به‌طوري‌كه فقط وقتي كارگر بروي اهرم كليد فشار مي‌دهد مدار الكتريكي وصل بوده و با برداشتن دست از روي اهرم جريان برق قطع گردد.
ب – جاي كليد طوري انتخاب شده باشد كه خطر بكار افتادن اتفاقي وسايل و ماشين‌هاي برقي مزبور هنگامي كه در محلي قرار داده مي‌شود يا از آنها استفاده نمي‌گردد به حداقل ممكنه برسد.
ماده 130: در مواردي كه وسايل و ماشين‌هاي برقي دستي قابل حمل ضمن بناي ساختمان‌ها يا در فضاي آزاد مشابه آن بكار برده مي‌شود خطر معيوب شدن عايق ابزار و سيم اتصال زمين وجود داشته باشد ولتاژ متناوب منبع جريان اين وسايل نبايد از 110 ولت تجاوز نمايد.
ماده 131: در مواردي كه براي تقليل ولتاژ شبكه به مقدار توصيه شده در بند بالا از ترانسفورماتور استفاده مي‌شود ترانسفورماتور بايد داراي دو سيم پيچ مجزا باشد و از نقطه وسط سيمپيچي دومسيمي خارج شدهباشد كه درموقع كار اين سيم بهزمين اتصال دادهشود.
ماده 132: در جايي‌كه كاهش ولتاژ متناوب به مقدار كمتر از 110 ولت مقدور نباشد بايد احتياط‌هاي زير را بعمل آورد:
الف – ترانسفورماتور مجزايي با نسبت تبديل يك به يك ميان شبكه اصلي و ابزارهاي دستي برقي قابل حمل قرار داده شود تا مدار دوم احتياج به اتصال زمين نداشته باشد.
ب – اتصال زمين بايستي وسيله يك مدار فرعي به نحوي كنترل شود كه در صورت قطع اتصال زمين وسيله كنترل مزبور مدار اصلي تغذيه ابزار دستي را قطع نمايد.
ج – وسايل كنترل پيوستگي سيم اتصال زمين بايد طوري پيش‌بيني شده باشد تا به كارگران امكان دهد كه خود آنها هر موقع كه خواسته باشند بتوانند پيوستگي سيم زمين را به سهولت آزمايش نمايند.
ماده 133: موتورها و هادي‌ها، كابل‌هاي اتصالي و دو شاخه‌هاي ابزارهاي برقي قابل حمل بايد داراي خصوصيات و شرائط كلي گفته شده در فصول مربوطه اين آيين‌نامه باشند.
ماده 134: ابزارهاي الكتريكي دستي قابل حمل باشد بايد به‌وسيله دو شاخه و پريزي كه داراي اتصال اضافي براي سيم اتصالي زمين است به شبكه وصل شود.
ماده 135: در مواردي كه شدت جريان زياد باشد پريز بايد به‌وسيله كليدي كه در خود آن نصب شده كنترل شود.
ماده 136: براي اجتناب از طولاني شدن كابل‌هاي اتصالي ابزارهاي الكتريكي قابل حمل بايد محل نصب پريزهاي ثابت نزديك محل كار باشد.
ماده 137: هر جا كه امكان‌پذير باشد كابل‌هاي اتصالي ابزارهاي الكتريكي دستي قابل حمل را بايد در ارتفاعي آويخت كه اشخاص بتوانند آزادانه از زير آنها عبور نمايند.
ماده 138: ابزارهاي الكتريكي قابل حمل معلق در فضا بايد به‌وسيله فنر، طناب، يا زنجير و وزنه‌داري نگهداري شود.
ماده 139: براي نقل مكان ابزارهاي الكتريكي قابل حمل سنگين بايد كمربند يا حمايل مخصوص جهت كارگران پيش‌بيني شده باشد و از اين كمربند يا حمايل نبايد براي نگهداشتن آن ابزارها در موقع كار استفاده كرد.
ماده 140: كارگراني كه با ابزارهاي الكتريكي قابل حمل كار مي‌كنند بايد از پوشيدن لباس‌هاي گشاد با گوشه‌هاي آزاد و دستكشهاي غير لاستيكي اجتناب نمايند.
بخش يازدهم – علامت تشخيص
ماده 25: مدارها و وسايل الكتريكي بايد به‌وسيله برچسبها يا وسايل مناسب ديگر مشخص گردد تا خطر بروز حادثه در اثر اشتباه كاهش يابد.